Tandenknarsen bij kinderen: oorzaken en oplossingen

Tandenknarsen bij kinderen komt vaker voor dan veel ouders denken. Vooral tijdens de slaap maken kinderen soms knarsende of schurende geluiden met hun tanden. Dit fenomeen, ook wel bekend als bruxisme, kan onschuldig zijn, maar soms leidt het tot schade aan het melkgebit of andere klachten zoals kaakpijn of slaapproblemen. Op deze pagina leest u alles over het herkennen van tandenknarsen, mogelijke oorzaken, wanneer actie nodig is en hoe u het gebit van uw kind gezond houdt.

Wat is tandenknarsen bij kinderen?

Tandenknarsen, ofwel bruxisme, is het onbewust over elkaar schuiven van de boven- en ondertanden. Bij kinderen gebeurt dit voornamelijk ‘s nachts, tijdens de diepe slaap. Hoewel het vaak tijdelijk is en vanzelf weer verdwijnt, vraagt hardnekkig of langdurig tandenknarsen extra aandacht. Vooral in het melkgebit kunnen hierdoor slijtage, pijn of zelfs scheefstand ontstaan.

Tandenknarsen in de slaap bij kinderen komt zowel voor bij peuters als bij oudere kinderen. Soms merkt u het zelf doordat u het geluid hoort, maar vaak komt de tandarts er als eerste achter tijdens een controle.

Hoe herkent u tandenknarsen bij uw kind?

Tandenknarsen herkent u meestal aan een krassend, raspend of schurend geluid tijdens het slapen. Andere signalen kunnen zijn:

• Slijtage aan de tanden, bijvoorbeeld vlakgesleten kiezen of afgebrokkelde randen
• Klachten zoals oorpijn, zonder dat er sprake is van een oorontsteking
• Pijn of vermoeidheid in de kaken na het wakker worden
• Verstoorde nachtrust of vermoeidheid overdag
• Gevoelige tanden of kiezen bij warm of koud eten
• Slaapproblemen, onrustig slapen of tanden op elkaar klemmen

Komt een van deze klachten u bekend voor? Neem dan contact op voor een periodieke controle of overleg met de kindertandarts in Amsterdam.

Oorzaken van tandenknarsen bij kinderen

Tandenknarsen bij het melkgebit ontstaat meestal door een combinatie van lichamelijke en emotionele factoren. De meest voorkomende oorzaken zijn:

1. Spanning en stress

Kinderen verwerken prikkels van de dag vaak tijdens hun slaap. Gebeurt er veel in de omgeving, zoals een verhuizing, schoolstress of gezinsveranderingen? Dan vergroot dat de kans op tandenknarsen.

2. Stand van de tanden

Een verkeerde stand van de tanden of kiezen kan het gebit uit balans brengen. Daardoor schuiven de tanden ‘s nachts makkelijker over elkaar.

3. Medische aandoeningen

Soms speelt een aandoening zoals ADHD of slaapapneu een rol. Ook reflux (terugstromend maagzuur) of allergieën kunnen het lichaam in stress brengen en tandenknarsen triggeren.

4. Groei van de kaak

Tijdens de ontwikkeling van het kaakbot en wisselen van tanden, verandert de pasvorm van het gebit. Dit kan tijdelijk knarsgedrag uitlokken.

5. Erfelijke aanleg

In sommige gevallen komt tandenknarsen in de familie voor en speelt genetische aanleg een rol.

Gevolgen van tandenknarsen in het melkgebit

Bij licht tandenknarsen treden vaak geen blijvende problemen op. Toch is het goed om alert te blijven. Ernstig of langdurig bruxisme kan leiden tot:

• Slijtage van melktanden en kiezen
• Verhoogde kans op gaatjes in het melkgebit
• Gevoelige tanden en pijnklachten
• Ontstekingen of tandvleesproblemen
• Problemen met eten of praten
• Verstoring van de slaapkwaliteit, wat effect heeft op gedrag en concentratie

In ernstige gevallen is zelfs schade aan het blijvende gebit mogelijk. Vermoedt u dat uw kind tandenknarst? Maak dan altijd een afspraak bij de tandarts voor een controle.

Wat kunt u als ouder zelf doen?

Hoewel tandenknarsen niet altijd te voorkomen is, helpt het om stress te verminderen en een vaste avondroutine aan te houden. Probeer onderstaande tips:

1. Creëer rust voor het slapengaan

Een vast bedritueel met rustige activiteiten zoals voorlezen of zachte muziek helpt het lichaam ontspannen. Beperk schermgebruik minimaal een uur voor het slapen.

2. Let op spanningssignalen

Bespreek gevoelens of gebeurtenissen overdag met uw kind. Merkt u dat uw kind onrustig is? Onderzoek samen waar dit vandaan komt.

3. Vermijd suikers in de avond

Suikerrijke producten kunnen het lichaam activeren en de slaap verstoren. Geef liever wat water of ongezoete thee voor het slapengaan.

4. Controleer het gebit regelmatig

Let zelf op tekenen van slijtage of gevoeligheid. Twijfelt u? Vraag dan tijdens de periodieke controle of er sprake is van tandenknarsen.

5. Maak regelmatig een afspraak voor een periodieke controle

Het is belangrijk dat u minstens twee keer per jaar een afspraak maakt voor een periodieke controle. De tandarts loopt het gebit van uw kind helemaal na en kan eventuele symptomen van tandenknarsen vroegtijdig opmerken en indien nodig behandelen.

Wanneer naar de tandarts bij tandenknarsen?

Niet elk kind met bruxisme heeft direct behandeling nodig. Toch is het verstandig om een afspraak te maken als:

• Het knarsen langdurig aanhoudt (langer dan een paar maanden)
• Uw kind pijn aangeeft aan tanden, kiezen of kaken
• Er zichtbare slijtage of afbraak van tanden is
• Uw kind slecht slaapt of vermoeid is overdag
• U twijfelt of het blijvende gebit risico loopt

De tandarts bekijkt de situatie, beoordeelt de ernst van de slijtage en geeft advies. Soms is monitoring voldoende, in andere gevallen kan een verwijzing nodig zijn naar een specialist.

Mogelijke behandelingen bij tandenknarsen

De behandeling hangt af van de oorzaak en ernst. Mogelijke oplossingen zijn:

Veelgestelde vragen over tandenknarsen bij kinderen

Is tandenknarsen schadelijk voor het melkgebit?

In milde gevallen niet, maar bij langdurig knarsen treedt vaak slijtage op. Hierdoor raken tanden gevoeliger en kan de stand van het gebit veranderen.

Gaat tandenknarsen vanzelf over?

Bij veel kinderen stopt het vanzelf zodra het gebit verder ontwikkelt. Houd klachten wel in de gaten en overleg bij twijfel met de tandarts.

Wanneer is een bitje nodig?

Een bitje tegen tandenknarsen is vooral nodig als er schade ontstaat of pijnklachten optreden. De tandarts beoordeelt dit per kind.

Moet mijn kind naar de tandarts bij tandenknarsen?

Ja, zeker als u merkt dat het knarsen aanhoudt of klachten geeft. Bij iSmile Tandartspraktijk kijkt een kindertandarts op een rustige manier naar het gebit en bespreekt wat nodig is.

Komt tandenknarsen vaker voor bij stress?

Ja. Kinderen verwerken spanningen vaak ‘s nachts. Tandenknarsen is dan een manier om spanning lichamelijk af te reageren.

Contact opnemen met iSmile Tandartspraktijk

Zorgt tandenknarsen bij uw kind voor zorgen of klachten? Maak dan een afspraak bij iSmile Tandartspraktijk. Onze tandartsen en kindvriendelijke mondhygiënisten helpen u en uw kind met deskundig advies en passende zorg. We zijn bereikbaar via 020 675 13 89.